Llygredd etifeddol

Llygredd etifeddol

Math	llygredd

Mae llygredd etifeddol neu llygryddion a etifeddwyd yn ddeunyddiau parhaus yn yr amgylchedd a grëwyd trwy ddiwydiant neu broses llygru sy'n parhau wedi i'w defnydd arferol ddod i ben. Yn aml mae'r rhain yn cynnwys llygryddion organig parhaus, metalau trwm neu gemegau eraill sydd ar ôl yn yr amgylchedd ymhell ar ôl iddynt gael eu defnyddio.^[1][2][3][4] Yn aml, cemegau yw'r rhain a gynhyrchir gan ddiwydiant ac a lygrwyd gan un genhedlaeth cyn bod ymwybyddiaeth eang o effeithiau gwenwynig y llygryddion; mae'n broblem a etifeddwyd gan y genhedlaeth nesaf.^[3] Mae llygryddion etifeddol nodedig yn cynnwys arian byw, PCBs, Deuocsinau a chemegau eraill sy'n effeithio ar iechyd pobl a'r amgylchedd.^[5][3] Mae safleoedd ;;e ceir llygryddion etifeddol yn aml yn cynnwys safleoedd mwyngloddio, parciau diwydiannol, dyfrffyrdd sydd wedi'u halogi gan ddiwydiant, mwynlifoedd a safleoedd dympio eraill.

Yn aml, mae'r nwyddau neu'r cemegolyn yn cael ei greu mewn un wlad ac yna'n cael ei drosglwyddo i wlad arall, tlotach lle mae'n dod yn yn broblem sut i'w waredu.^[4] Yn aml yn y gwledydd hyn, mae diffyg seilwaith rheoleiddio amgylcheddol, iechyd a dinesig i fynd i'r afael a'r broblem.^[4]

Gall y llygredd etifeddol barhau'n broblem am flynyddoedd, ac mae angen datrus y broblem drwy drin y cemegolion a glanhau'r amgylchedd.^[6] Un o'r dulliau diweddar mae'r trigolion lleol (ymgyrchwyr amgylcheddol fel rheol) yn delio gyda'r broblem yw drwy gyfiawnder amgylcheddol, sef erlyn y cyrff a greodd y broblem yn y lle cyntaf ar sail fod ganddynt hawl i amgylchedd iach.^[6][7][8]

1. ↑ dksackett (2018-01-22). "Legacy pollution, an unfortunate inheritance". The Fisheries Blog (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-03-10.
2. ↑ Technology, International Environmental. "What Is Legacy Pollution?". Envirotech Online (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-03-10.
3. ↑ ^{3.0 3.1 3.2} "Primer - Legacy Pollutants | Poisoned Waters | FRONTLINE | PBS". www.pbs.org. Cyrchwyd 2023-03-10.
4. ↑ ^{4.0 4.1 4.2} Khwaja, Mahmood A. (2020-11-12). "Toxic Legacy Pollution: Safeguarding Public Health and Environment from Industrial Wastes" (yn English). Sustainable Development Policy Institute. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2023-04-23. Cyrchwyd 2023-05-12.CS1 maint: unrecognized language (link)
5. ↑ Environment, U. N. (2017-09-13). "PCBs a forgotten legacy?". UNEP - UN Environment Programme (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-03-10.
6. ↑ ^{6.0 6.1} Sanchez, Heather K.; Adams, Alison E.; Shriver, Thomas E. (2017-03-04). "Confronting Power and Environmental Injustice: Legacy Pollution and the Timber Industry in Southern Mississippi". Society & Natural Resources 30 (3): 347–361. doi:10.1080/08941920.2016.1264034. ISSN 0894-1920. https://doi.org/10.1080/08941920.2016.1264034.
7. ↑ D., Bullard, Robert (2008). The quest for environmental justice : human rights and the politics of pollution. Sierra Club Books. ISBN 978-1-57805-120-5. OCLC 780807668.
8. ↑ Dermatas, Dimitris (May 2017). "Waste management and research and the sustainable development goals: Focus on soil and groundwater pollution". Waste Management & Research: The Journal for a Sustainable Circular Economy 35 (5): 453–455. doi:10.1177/0734242x17706474. ISSN 0734-242X. PMID 28462675. http://dx.doi.org/10.1177/0734242x17706474.